Pravni okvir pristupanja Svetskoj trgovinskoj organizaciji

Abstract

Iako je postupak pristupanja Svetskoj trgovinskoj organizaciji veoma složen i zahtevan, njega suštinski uređuje samo jedna odredba Sporazuma o osnivanju STO, dok je od posrednog značaja za ovo pitanje još nekoliko odredaba tog sporazuma. U takvoj situaciji, mnogi aspekti postupka pridruživanja uređeni su praksom koja, koliko God da je do sada bila generalno homogena, ipak pokazuje određene značajne izuzetke i odstupanja u pojedinim slučajevima. Imajući u vidu takvo stanje prava u pogledu uređenja okvira pristupanja STO, ovaj rad detaljno razmatra pravne izvore merodavne za postupak pristupanja, objašnjava i analizira postupak pristupanja i način definisanja materijalnopravnih uslova pristupanja i upoređuje ih sa opštim međunarodnopravnim standardima pristupanja međunarodnim organizacijama. Zaključuje se da neodređenost propisa koji definišu pravni okvir pristupanja STO sa jedne strane omogućava Organizaciji i kandidatu fleksibilnost i otvara put za iznalaženje uslova pristupanja koji će u najvećoj meri odgovarati prilikama, potrebama i mogućnostima kandidata ali i da, sa druge strane, TA neodređenost može da stvori pravnu nesigurnost kako na strani kandidata, tako i na strani Organizacije. Premda bi nešto preciznije postavljanje uslova pristupanja verovatno bilo od koristi preostalim kandidatima za članstvo, barem u pogledu poboljšanja pravne sigurnosti i povećanja predvidljivosti toka i ishoda pregovora o pristupanju, veoma je malo verovatno da će Organizacija promeniti svoju praksu u ovom pogledu, koja je suštinski ostala ista još iz vremena primene GATT-a 1947.

Despite its remarkable complexity, the process of accession to the World Trade Organization is essentially governed by only one provision of the Agreement Establishing the World Trade Organization. Additionally, a few more provisions of the said Agreement bear indirect impact on the issue of accession. Consequently, many aspects of the accession process are governed by practice which, as homogenous as it may be, nevertheless shows certain exceptions in some cases. Thus, this paper presents the sources of law for the accession to the WTO, explains and analyzes the accession process and the way in which the substantive requirements for the accession (i.e. the terms of accession) are defined and contrasts them to the general standards of accession to international organizations. The author concludes that the lack of precision of the provisions governing the accession gives a possibility to the Organization and to the candidate to be flexible in defining the terms of accession that will best fit the situation, the needs and the economic capabilities of the candidate. However, that lack of precision may also jeopardize the principle of legal certainty and foreseeability of the development of the accession process, as well as of its outcomes. Although it could be argued that more precision in defining the legal framework to the accession to the WTO could prove to be beneficial for the remaining candidates, it is highly unlikely that the current practice will be amended as it is more or less consistently applied since the times of GATT 1947.