Transformacija registara nepokretnosti u Srbiji u XXI veku

Abstract

Krajem XX veka, Srbija je promenila sistem registracije nepokretnosti od zemljišnih knjiga, koje su bile neažurne i zapostavljene tokom socijalističkog perioda, u jedinstvenu evidenciju, katastar nepokretnosti. Zbog istorijskih okolnosti i ustrojstva sistema katastra nepokretnosti, zakonodavac je morao da primeni neortodoksna rešenja kako bi postigao željeni nivo pravne sigurnosti. Zbog objedinjavanja evidencija različite prirode (faktičke i pravne), jedinstvena evidencija morala je da transformiše načelo zakonitosti i uključi javne beležnike i sudove u njegovu primenu. Osavremenjavanje registra značilo je široku upotrebu informacionih tehnologija, što je učinilo uspostavljanje potpuno elektronski vođenog postupka upisa jednim od glavnih pravno-političkih ciljeva. Ovo je omogućilo i uvođenje načela upisa po službenoj dužnosti, kako bi evidencija uvek bila ažurna. Mehanizmi zaštite pravne sigurnosti koje omogućava registar ne funkcionišu kad je reč o objektima u izgradnji jer takvi objekti nisu upisani dok se izgradnja ne okonča. Otuda je uveden poslednji neortodoksni novitet: mogućnost upisa objekata u izgradnji i njihovih posebnih delova.

In the late XX century, Serbia changed its system of land registration from the land books, that were outdated and neglected during the socialist era, to unified cadaster, the REC. Due to historical circumstances and construction of the REC system, lawmakers had to resort to unorthodox solutions to achieve the desired level of legal security. Because of unifying records of different nature (factual and legal), the REC needed to rethink the principle of legality and include the public notaries and courts in its implementation. Modernizing the registry meant that information technologies were used very broadly, making the shift to a fully electronic procedure of registration one of the main policy goals. This enabled introduction of the principle of registration by official duty, for the records to always be up to date. Mechanisms of protecting legal security provided by the registry do not function for objects under construction because they are not registered until the construction is completed. Therefore, the last unorthodox novelty was introduced: registration of buildings and apartments under construction.