Pravno lice kao okrivljeni u krivičnom postupku

Abstract

Uvođenjem odgovornosti pravnih lica za krivična dela krivičnopravnoj teoriji i praksi nametnute su brojne dileme. Klasična krivičnopravna i procesna načela prilagođena čoveku tj. fizičkom licu kao jedinom mogućem učiniocu krivičnog dela, bilo je neophodno prilagoditi ovoj novoj kategoriji okrivljenih. Pravno lice nema svest ni volju a samim tim ni psihički, subjektivni odnos prema delu, ono ne može preduzeti radnju izvršenja u fizičkom smislu te reči, ne može davati iskaz u krivičnom postupku ne može biti lišeno slobode, prava koja poseduje ne mogu se poistovetiti sa pravima čoveka. U članku se najpre razmatraju pitanja materijalnog krivičnog prava pre svega pitanje radnje izvršenja i krivice pravnog lica, dok je drugi deo posvećen položaju i specifičnostima pravnog lica kao okrivljenog u krivičnom postupku.

Criminal liability of legal persons, recently introduced in Serbian law, is a new challenge for legal theory and practice. Basic principles and rules of criminal law and procedure that were created according to natural person as the only possible perpetrator of criminal offence, should be adjusted to this new category of off enders. Legal person cannot be arrested nor interrogated in criminal procedure, it does not have conscience or will like human beings nor capacity to act in physical sense, what raises the question if it can meet the requirements of actus reus and mens rea of the crime. The first part of this paper analyzes grounds for criminal liability of legal persons, their capability to form material and mental elements of crime and the base of their culpability, while the second part is dedicated to the position of legal person as a defendant in criminal procedure.