O situacijama posrednog izvršilaštva u srpskom krivičnom pravu

Abstract

U krivičnom pravu razlikuju se tri forme izvršilaštva: neposredno izvršilaštvo, posredno izvršilaštvo i saizvršilaštvo. Posredni izvršilac je ono lice koje krivično delo vrši preko drugog lica. Posredni izvršilac ima vlast nad drugim licem, jer ima nadmoćnu volju ili znanje u odnosu na njega, što mu omogućava da preko njega ostvaruje svoje zamisli. Tipične primere posrednog izvršilaštva predstavlja iskorišćavanje deteta ili neuračunljivog lica za vršenje krivičnog dela. U srpskoj literaturi još uvek nisu jasno definisane situacije u kojima postoji potreba za ovom konstrukcijom. Naročito je složeno razgraničenje posrednog izvršioca i podstrekača, s obzirom da je, prema srpskom pravu i prihvaćenoj limitiranoj akcesornosti, saučesništvo moguće i bez krivice neposrednog izvršioca. Autor razmatra tipične situacije posrednog izvršilaštva i probleme koje primena ovog instituta podrazumeva u primeni prava.

Criminal law recognizes three possible forms of perpetration: direct perpetration, indirect perpetration and joint perpetration. Indirect perpetrator (principal by proxy) is a person who commits an offence through another person (agent). Principal controls acts of the agent because he has superior knowledge or superior will, which enables him to effectuate his own ideas through the agent. Typical example of indirect perpetration is exploitation of a child or an insane person for a criminal offence. Situations in which there is a need for this construction have not yet been clearly defined in Serbian literature. The distinction between principal by proxy and abettor is particularly complex, given that, according to Serbian law and accepted principle of limited dependence of the accessory liability on the principal offence, accessory liability is possible without guilt of the direct perpetrator. The author discusses typical situations of indirect perpetration and its possible implications in the application of law.