Neograničena odgovornost prevozioca

Abstract

Predmet razmatranja predstavlja neograničena odgovornost prevozioca u svim granama saobraćaja, kako u prevozu robe, tako i putnika. Razlog objedinjavajućeg pogleda na neograničenu odgovornost prevozioca sastoji se u istovetnosti uslova za takvu odgovornost. On se sastoji u neopravdano lošem ponašanju prevozioca u ispunjavanju svojih obaveza (namerno i krajnje nepažljivo prouzrokovanje štete). Tek ispunjenjem tog uslova, prevozilac (bilo koje saobraćajne grane) gubi pravo da ograniči svoju odgovornost. Ograničena odgovornost prevozioca se pretpostavlja i najčešće je u svom iznosu prilično ispod vrednosti predmeta prevoza. U počecima savremenog saobraćaja (20. vek), takva odgovornost je pravdana ekonomskom slabošću prevozilaca i tehničkom nerazvijenošću, ali je vremenom takvo stanje potpuno promenjeno, imajući u vidu da su prevozničke kompanije među najimućnijim, a i da je tehnika neslućeno napredovala. Zbog toga se zaključuje da bi bilo pravedno da prevozioci pretpostavljeno odgovaraju do vrednosti predmeta prevoza, a da se za štetu preko tog iznosa dokazuje prevoziočeva namera ili krajnja nepažnja u ispunjavanju obaveza. Prvi deo rada je posvećen objašnjenju pojma neograničene odgovornosti i objektivizaciji prevoziočeve odgovornosti kao pravilnosti u saobraćajnom pravu. Zatim se razmatra pravna važnost krivice prevozioca, posebno u pogledu njegove neograničene odgovornosti i, uopšte, kao mere njegove odgovornosti. Drugi deo rada je posvećen određivanju kruga lica čije se ponašanje poistovećuje sa prevoziočevim, odnosno koja mogu svojim namernim ili krajnje nepažljivim štetnim radnjama da dovedu prevozioca u položaj da neograničeno odgovara.

The author in this article analyses unlimited carrier's liability regarding not only to malicious behaviour of carrier in fulfilling obligations from contract of carriage (e.g. causing damage with intent, willful misconduct or recklessly), but also ordinary situation where, despite of non-fulfillment of contract, carrier's liability is limited. The core of this article is concentrated on the explanation of the link between strict carrier's liability and legal importance of degree of carrier's fault in non-fulfillment of contract. The author is on the standpoint that carrier should be liable limited, but not in amount below the value of goods, but in the amount equal to its market value. This liability regime is justified with the fact of high economic power of transport companies and developed technic in traffic and vehicles, which did not exist in the beginnings of modern transport. In the first part of the article is represented the notion of unlimited liability and legal regime of contemporary carrier's liability expressed in strict liability. Then is considered legal importance of carrier's fault in fulfilling contract, and especially the influence of degree of fault on (un)limitation of carrier' liability. Finally, author highlights the number of persons who could be identified with carrier and specifically whose intentional and recklessly action would be resulted in unlimited carrier's liability.