Predugovorna dužnost obaveštavanja jemaca

Abstract

Uporednopravna sudska praksa svedoči o čestoj pojavi da jemci tvrde da su, pri zaključenju ugovora, bili žrtve prevare, odnosno da nisu bili dovoljno informisani o teškoj finansijskoj situaciji dužnika. Naime, pri zaključenju ugovora o jemstvu, poverioci jemaca (naročito, banke) često raspolažu informacijama na osnovu kojih se jednostavno može proceniti kreditna sposobnost dužnika i realna mogućnost da on preuzetu obavezu ispuni. Upravo u vezi sa tim se postavilo pitanje: da li su poverioci dužni da o tome obaveste jemca pre zaključenja ugovora? I kakve su posledice po zaključeni ugovor o jemstvu ukoliko oni to propuste da učine? Ta pitanja bi, na prvi pogled, mogla da začude. Nije li dužnik taj koji nalazi jemca i obaveštenjima o sebi i dugu utiče na njegovu volju da jemči? Štaviše, nije li jemac, zbog svog odnosa sa glavnim dužnikom, u boljoj poziciji od poverioca da zna stvarni rizik svog obvezivanja? Šta ukoliko je, uprkos tome, jemac bio u zabludi o solventnosti dužnika jer nije dobio (tačna ili nikakva) obaveštenja ni od dužnika ni od poverioca? Može li on da zahteva poništenje ugovora o jemstvu zbog prevare?.

Sureties often claim that they have not been informed about the difficult financial situation of the principal debtor prior to the conclusion of the contract and that they have been the victims of a fraud. Usually, it is the debtor who is responsible for the fraud: he is interested in concealing or even improving his real financial situation. However, the surety contract is concluded between the surety and the creditor. Is the surety in a position to annul the contract if the deceit is practiced by a third party? On the other side, creditors (especially, banks) often possess the exact information about the financial capacity of the debtor: should they inform the surety about this? And what are the consequences if they do not? Can the surety ask for the annulment of the contract on the basis of creditor's non-disclosure?.