Kreativne industrije u Srbiji - metodološki pristupi i ekonomski doprinos

Abstract

Rad razmatra relativni značaj kreativnih industrija u Srbiji i pruža kritički pregled postojećih metodoloških pristupa koji mogu biti korišćeni radi određivanja doprinosa ovih industrija. Takođe, prikazujemo rezultate doprinosa kreativnih industrija u Srbiji u periodu od 2014. do 2017. godine korišćenjem "užeg" DCMS pristupa ograničenog samo na osnovne kreativne industrije (uži pristup). U radu prikazujemo i dodatna merenja doprinosa kreativnih industrija na osnovu pristupa koji definišemo kao "širi pristup". U 2017. godini uže definisane kreativne industrije doprinele su 3,9 procenata ukupne BDV i 3,7 procenata ukupnog BDP-a, a šire definisane industrije 7,8 procenata i 7,5 procenata, respektivno. Drugi indikatori takođe ukazuju na značaj kreativnih industrija u Srbiji. Prosečna godišnja stopa rasta broja privrednih subjekata u okviru užeg pristupa merenju kreativnih industrija iznosi 5,6 procenata (8,4 procenta za širi pristup, što je za 6 procentnih poena više od prosečne stope rasta u celoj ekonomiji - 2,01 procenat). Lica zaposlena u uže definisanim kreativnim industrijama čine 3,3 procenta ukupnog broja zaposlenih lica u Srbiji (šire definisane kreativne industrije doprinose ukupnom nivou zaposlenosti sa 5,6 procenata). Podsektor IT, softverskih i računarskih usluga ima najveći udeo kada je u pitanju doprinos pojedinačnih sektora kreativnih industrija srpskoj privredi. U 2017. godini, ovaj podsektor generisao je više od 60 procenata ukupne BDV uže definisanih kreativnih industrija (više od 55 procenata kada je u pitanju širi pristup klasifikaciji).

This paper examines the relative importance of creative industries (CI) in Serbia and provides a critical review of the existing methodological approaches that may be used in order to determine the economic contribution of these industries. We also present the results for the period from 2014 to 2017. To show the relative contribution of creative industries, we used the narrow DCMS approach that focuses only on core creative industries. We also provide additional results for what we refer to as the "broad approach". In 2017, narrowly defined CIS contributed 3.9 percent to the total GVA and 3.7 percent to the total GDP, while the broadly defined CIS contributed 7.8 percent and 7.5 percent, respectively. Other indicators provide additional support regarding the importance of CIS in Serbia. The average annual growth rate of the number of narrowly defined CI entities amounts to 5.6 percent (8.4 percent for broadly defined CIS which is 6 percentage points higher than the average growth rate in the national economy - 2.01 percent). Employees engaged in narrowly defined CIS represent 3.3 percent of the total number of employees in Serbia (5.6 percent in the broadly defined CIs). IT, software and computer services subsector contributes the most of all CIS to the economy. In 2017, this subsector contributed more than 60 percent to the total narrowly defined CI GVA, (more than 55 percent to broadly defined CI GVA).