O inicijativi Vrhovnog kasacionog suda za izmenu Zakona o parničnom postupku

Abstract

Pravo na izjavljivanje revizije u važećem Zakonu o parničnom postupku uređeno je na način koji omogućava široku dostupnost ovog vanrednog pravnog leka strankama u postupku. Takvo rešenje predstavlja rezultat izmena koje je ovaj zakon pretrpeo 2014. godine. Osnovni tekst zakona iz 2011. godine propisivao je da je revizija dozvoljena u imovinskopravnim sporovima ako vrednost predmeta spora pobijanog dela drugostepene presude prelazi 100.000 evra prema srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan podnošenja tužbe, dok je u privrednim sporovima revizijski cenzus iznosio 300.000 evra. Revizija je bila dozvoljena i po odredbama nekih posebnih zakona. Pored opšte revizije, postojala je i posebna revizija koja se mogla izjaviti protiv drugostepene presude koja se nije mogla pobijati opštom revizijom ako je po oceni apelacionog, odnosno Vrhovnog kasacionog suda bilo potrebno da se razmotre pravna pitanja od opšteg interesa ili pravna pitanja u interesu ravnopravnosti građana, radi ujednačavanja sudske prakse i ako je potrebno novo tumačenje prava. Izmenama Zakona o parničnom postupku iz 2014. godine spušteni su revizijski cenzusi na 40.000 evra u opštem parničnom postupku i na 100.000 evra u postupku o privrednim sporovima, a dozvoljeno je izjavljivanje revizije i protiv svake preinačujuće presude drugostepenog suda, kao i protiv svake presude drugostepenog suda kojom je usvojena žalba, ukinuta prvostepena presuda i odlučeno o zahtevima stranaka. Revizija je mogla biti dozvoljena i po posebnom zakonu, a pored opšte revizije zakon je zadržao i posebnu reviziju, o čijoj dozvoljenosti i osnovanosti sada odlučuje veće pet sudija Vrhovnog kasacionog suda. Pet godina nakon stupanja na snagu ovih zakonskih izmena, opšta sednica Vrhovnog kasacionog suda uputila je inicijativu za izmenu Zakona o parničnom postupku, koja bi, ako bude usvojena, dovela do znatno restriktivnijeg regulisanja prava na izjavljivanje revizije u odnosu na sadašnja zakonska rešenja. Ovaj rad predstavlja kritičku analizu predloga koji su izneti u pomenutoj inicijativi.

The current Civil Procedure Code has been in force since February 1, 2012. Its provisions dealing with a special procedure for the protection of collective interests, provisions regulating legal counsel, and provisions related to deadline for requesting reopening of proceedings have been quashed by the Constitutional Court. Signifi cant changes to the Civil Procedure Code have been passed by the Serbian Parliament in 2014. According to these changes, appeal on points of law has become widely accessible for parties to the proceedings. The threshold for lodging this extraordinary legal remedy has been reduced from 100.000 to 40.000 euros in the general procedure, and from 300.000 euros to 100.000 euros in commercial disputes. Regardless of that threshold, appeal on the points of law has become admissible if the second instance court has reversed the judgment of the first instance court and if the second instance court has adopted appeal, quashed the judgement of the first instance court and decided on the claims of the parties. If these conditions for lodging appeal on the points of law have not been met, a party may lodge an appeal on the points of law if the Supreme Court of Cassation declares this legal remedy admissible in order to unify jurisprudence, or to provide new interpretation of the law, or to consider some other issues of general importance. These legislative changes have turned appeal on the points of law into ordinary legal remedy and prevented the Supreme Court of Cassation to perform its main role in our judicial system. Therefore, the Supreme Court of Cassation has proposed necessary changes to the Civil Procedure Code. In this paper, we have analysed these proposals and their impact on the protection of rights of the parties.