Nenajavljeni uviđaj i (ne)srazmera između ovlašćenja i obaveza Komisije za zaštitu konkurencije

Abstract

Ukoliko postoji osnovana sumnja da može doći do uklanjanja ili izmene dokaza o povredi prava konkurencije, Komisija za zaštitu konkurencije Republike Srbije (KZK) ovlašćena je da izvrši uviđaj u prostorijama učesnika na tržištu, bez prethodnog obaveštenja, bez sudskog naloga i bez efektivne ex post sudske kontrole. Takav uviđaj može da poremeti uobičajeno poslovanje učesnika na tržištu i umanji njihovu konkurentnost, što je u suprotnosti sa osnovnim ciljevima prava konkurencije. U radu se analiziraju izvori prava koji se odnose na nenajavljeni uviđaj u pravu konkurencije Evropske unije (EU) i u domaćem pravu, kao i praksa sprovođenja nenajavljenih uviđaja u državama članicama EU i u Srbiji. Na osnovu nalaza u radu, zaključak je da bi u Srbiji, između ostalog, trebalo usvojiti izmene i dopune Zakona o zaštiti konkurencije (ZZK), kao i odgovarajuću uredbu, čime bi bili bliže definisani ovlašćenja i obaveze KZK u vezi sa nenajavljenim uviđajem. Time bi se, kroz ujednačenu primenu prava konkurencije, umanjile razlike u postupanju KZK u istim i sličnim slučajevima, efikasno štitila konkurencija i umanjila pravna nesigurnost za učesnike na tržištu, koja je trenutno značajno veća u poređenju sa državama članicama EU.

If there is a reasonable suspicion that evidence of competition law infringement may be destroyed or altered, the Commission for Protection of Competition (CPC) is authorized to inspect market participants' premises, without prior notice or any court order or even an effective ex-post court control. Such an investigation may disrupt the market participants' activities and reduce their competitiveness, which is contrary to the key goals of the competition law. This paper analyzes sources of law for the unannounced investigation in the European Union (EU) competition law and Serbian law, as well as the practice of conducting unannounced investigations in EU member states and Serbia. Based on the findings, the conclusion is that Serbia should adopt, among others, amendments to the Law on Protection of Competition, and regulation defining CPC's powers and obligations, so that any differences in CPC's conduct in the same or similar cases are decreased through uniform application of competition law, competition is effectively protected and legal uncertainty for market participants, which is currently significantly higher than in the EU member states, is reduced.