Od načela evropskog ugovornog prava do nacrta okvirnih pravila

Abstract

Autor daje prikaz različitih mogućih metoda harmonizacije i unifikacije građanskog prava u Evropskoj uniji, s posebnim osvrtom na proces nastanka Nacrta okvirnih pravila (Draft Common Frame of Reference), najnovijeg razvojnog projekta kojem je cilj formulisanje jednog zajedničkog normativnog teksta iz oblasti obligacionog prava koji bi mogao da predstavlja osnov izrade budućeg zajedničkog, evropskog građanskog zakonika. Proces nastanka Nacrta okvirnih pravila trajao je nešto manje od jedne decenije, započet je 2001, a okončan 2008. godine. Uprkos kvalitetu normativnih rešenja Nacrta okvirnih pravila, i sadržini koja je šira od Načela evropskog ugovornog prava (Principles of European Contract Law), on još nije naišao na tako široku i skoro bezuslovnu prihvaćenost u stručnim krugovima kao Načela. Rad na Nacrtu okvirnih pravila bi trebalo da nastavi Evropski pravni institut osnovan u junu 2011. godine. Institut, kao nevladino, stručno udruženje pravnika praktičara i istraživača koje uživa podršku političke i akademske javnosti kao nijedno do sada, bi trebalo da utvrdi da li su sadržinske primedbe upućene na račun teksta Nacrta osnovane i, ako jesu, predloži javnosti poboljšanu ili unapređenu, dorađenu verziju Nacrta. Takođe, imajući u vidu opštu podršku koju uživa, i do sada najširu legitimaciju za predlaganje normativnih soft-law tekstova koja iz nje proizilazi, Institut bi trebalo da otkloni nepostojanje političke volje da se Nacrt okvirnih pravila (DCFR), u postojećoj ili unapređenoj sadržini, usvoji kao konačni tekst Okvirnih pravila (CFR). Uprkos tome što je nedavno osnovan, izgleda da je on trenutno jedino stručno telo koje bi bilo sposobno da ostvari oba uslova neophodna da bi Nacrt dobio opštu prihvaćenost.

The author describes different possible means of harmonization and unification of private law in the European Union, with special regard to the process of formation of the Draft Common Frame of Reference (DCFR), the latest of the soft-law legislative projects aimed at creating a common and unified set of rules pertaining to the law of obligations, that could serve as a basis for preparing a draft of the European civil code. The evolution of the DCFR lasted less than a decade (2001-2008). It is broader in scope then the Principles of European Contract Law (PECL), but was not received by scholars and practitioners with such wide and enthusiastic acceptance as the latter. Numerous and diverse criticisms have been presented with respect to the DCFR, which put under question its adequacy to serve as the basis for the prospective Code. The author points to the role of the European Law Institute, founded recently in June 2011, claiming that it seems to be the only entity capable to foster adopting the DCFR in the form of CFR.