Društvena odgovornost kompanija (od politike, preko morala, do prava)

Abstract

Društvena odgovornost kompanija je odgovor kapitalizma sa ljudskim likom na sistemske nedostatke filozofije liberalnog kapitalizma i ekonomije. Umesto interesa vlasnika kompanije kao jedinog legitimnog interesa, ovaj sistem promoviše multiinteresni legitimitet: zaposleni, uprava, poverioci, potrošači, država, lokalna zajednica. Društvena odgovornost kompanije nastala je kao politička deklaracija, da bi se sve više promovisala kao moralna kategorija, i, najzad, poprimila značajne obrise pravne obaveznosti i prinudne izvršivosti. Put od dobrovoljnosti ka pravnoj obaveznosti ne znači monopolizaciju principa obaveznosti, već zadržavanje standarda dobrovoljnosti u svim segmentima gde je potrebna veća fleksibilnost i ekonomski interes, odnosno njegovo seljenje u vode pravne obaveznosti u segmentima gde je potrebna veća zaštita korisnika usluga kompanije i veća garancija izvršivosti propisanih prava korpusa društvene odgovornosti kompanije. Ovim društvena odgovornost kompanije menja i samu prirodu kompanije, koja od institucije privatnog prava (motiv: profit za vlasnike) postaje sve više i institucija javnog prava (motiv: zaštita i drugih privatnih interesa i određenih javnih interesa), čime i ovaj sistem postaje sve više ekonomski, a sve manje politički (društveni u najširem smislu). PR Projekat Ministarstva nauke Republike Srbije: Usklađivanje poslovnog prava Srbije sa pravom Evropske unije.

Corporate social responsibility is a response of capitalism with a human face to systematic deficiencies of liberal capitalism. Instead of promoting the interest of the company owner as the only legitimate interest at hand, this system promotes the legitimacy of the interest of employees, management, creditors, consumers, state as well as local community. Corporate social responsibility emerged as a political declaration. In time, it continued its development as a moral category. Finally, it was shaped with considerable intake of legal liability and compulsory execution. The authors view on the topic is that the evolution from voluntarism to legal liability did not entail a monopolization of the liability principle, but maintained the standard of voluntarism in all of the segments in which greater flexibility and economic interest were required. Similarly, the movement towards legal liability occurred in those segments in which greater protection of consumers was needed as well as greater guaranties of the execution of prescribed rights. In this way, corporate social responsibility as a system has impact upon the changes in a companys nature, tuning it to become more of a public law institution (due to motives that encompass protection of other private and public interests), while at the same time strengthening the importance of its economic character and loosening its political aspect.