Formalnopravni aspekti derogacije ljudskih prava zbog pandemije kovida 19 u uporednoj ustavnosudskoj praksi

Abstract

U radu se predstavljaju sličnosti i razlike u argumentaciji ustavnih sudova Republike Srbije, Republike Hrvatske, Bosne i Hercegovine i Mađarske prilikom odlučivanja o proceduralnim, odnosno formalnim aspektima derogacije ljudskih prava i drugih (restriktivnih) mera donetih povodom kovida 19, kao što su nadležnost organa i tela za donošenje restriktivnih mera, karakter, odnosno kvalitet akata kojima se te mere naređuju i kontrola od zakonodavne i/ili izvršne vlasti. Zajedničko im je da su, iako sudovi ni u jednoj odluci nisu zanemarili potrebu za restriktivnim merama zbog očuvanja javnog zdravlja, drugačije tretirali značaj formalnopravnih zahteva vladavine prava u uslovima pandemije. Cilj rada je da se analizom relevantnih ustavnosudskih odluka pronađu neki zajednički kriterijumi, merila i testovi za ocenu ustavnosti tih mera radi povećanja pravne sigurnosti u sličnim životnim situacijama u budućnosti.

The paper presents the similarities and differences in the argumentation of the constitutional courts of the Republic of Serbia, the Republic of Croatia, Bosnia and Herzegovina, and Hungary when deciding on procedural/formal aspects of human rights derogation and other (restrictive) measures adopted due to COVID-19, such as the competence of bodies ordering restrictive measures, character/quality of their acts, control by the legislature and/or the executive. The commonality is that, despite the courts not neglecting the need for restrictive measures and the general interest in preserving public health, they treated the importance of formal requirements of the rule of law differently in pandemic conditions. The aim of this paper is to identify relevant common criteria and tests for assessing the constitutionality of these measures, in order to increase legal certainty in similar situations in the future, caused by new epidemics.