Utvrđivanje povrede prava na poštovanje porodičnog života pred sudovima u Republici Srbiji

Abstract

U članku se razmatraju načini primene Evropske konvencije o ljudskim pravima u domaćim pravnim sistemima. Centralno pitanje je mogućnost utvrđivanja povrede prava na poštovanje porodičnog života građana Republike Srbijem pred domaćim sudovima, na osnovu normi domaćeg prava, posredno i člana 8. Konvencije. Izdvajaju se tri sistema primene Evropske konvencije o ljudskim pravima u domaćim državama: ustavni položaj, monistički i dualistički. U Srbiji je Konvencija postala sastavni deo unutrašnjeg prava danom ratifikacije - 3. marta 2004. godine. Imajući u vidu da je ratifikacijom Evropske konvencije o ljudskim pravima ovaj međunarodni ugovor postao sastavni deo domaćeg prava, kao i da je Porodični zakon donet uvažavajući odredbe Konvencije o pravima deteta i Evropske konvencije o ljudskim pravima, smatramo da je moguće, kako na osnovu već donetih presuda ESLJP protiv države Srbije, tako i na osnovu člana 2. stava 2. Porodičnog zakona, da se domaći državljani pozovu pred našim sudovima na povredu prava na poštovanje porodičnog života, kao i da domaći sudovi utvrde povredu prava na poštovanje porodičnog života. Na taj način bi se, na osnovu presuda ESLJP u slučajevima M. A. v United Kingdom i Lück v Germany, iscrpela mogućnost da se pred domaćim sudovima utvrdi povreda prava na poštovanje porodičnog života. Prethodno utvrđivanje povrede prava na poštovanje porodičnog života pred domaćim sudovima ne rađa obavezu ESLJP da ponovo utvrdi povredu. Na taj način se pokazuje pozitivan efekat mogućnosti podnošenja tužbe za utvrđivanje povrede prava na poštovanje porodičnog života pred domaćim sudovima, čime se otklanja vođenje postupka pred ESLJP.

In the article we consider modes of application of European Convention for Human Rights into domestic legal systems of state members. Central issue is possibility of establishing breach of the right to respect for family life in front of the Serbian courts based on the domestic legal regulations, and indirectly just based on the article 8. of ECHR. There are three ways of the European Convention for Human Rights application in state members: monistic, dualistic and constitutional. Convention is become part of internal law in Serbia from the day of ratification - 3rd March 2004. Considering the fact that European Convention for Human Rights from the moment of ratification became the part of domestic legal system, and that Serbian Family Act enacted regulations of Convention on the Rights of the Child, and European Convention on Human Rights, we come to the conclusion that it is possible, based on the decisions of the European Court for Human Rights, as well as on the article 2. par. 2. of Serbian Family Act, for domestic citizens to claim beffore Serbian courts that there was breach of the right to respect for family right, and that domestic courts could establish failure to provide right to respect for family life. Thus, also according to the decisions of the European Court for Human Rights in the cases M. A. v United Kingdom and Lück v Germany, it would be depleted duty for ECtHR to find the breach. Previous determination of the breach of the right to respect for family life before domestic courts does not rise obligation of European Court for Human Rights to establish new breach. This shows possitive effect of possibility to submit lawsuit before Serbian courts, which eliminates need for proceeding before ECtHR.