Načelo jednakosti ''oružja'' u krivičnom postupku

Abstract

Predmetdoktorske disertacijeje načelo jednakosti „oružja“ i njegova primena u krivičnom postupku. Istraživanje obuhvata izvore iosnove načela,pojam i njegoveodlike u pravnoj teoriji, sudskoj praksi Evropskog suda za ljudska prava i uporednom pravu. Razmatra senačin ostvarivanja zahteva načela u krivično procesnom zakonodavstvu i u postupku primene zakona. Autor analizira osnovne odredbe Zakonika o krivičnom postupku,načela, institute i osnovna pravila koji su pretpostavke i sredstva za jednakost „oružja“ u krivičnom postupku i odražavaju sadržinu načela.Centralni delovi istražuju primenu načela u fazama istrage, optuženja, na glavnom pretresu i u postupku po pravnim lekovima. Razlog opredeljenja za temu je tumačenje da jeratio legis novina u krivičnom postupku da se obezbedi jednakost „oružja“ javnog tužioca i okrivljenog. Ustanovljenje javno–tužilačke istrage,elemenata stranačkog postupka i sužavanje dokaznihovlašćenja suda,naglasilisupotrebu da se u krivičnom postupku obezbedi zaštita načela. Cilj rada je da se načelo sveobuhvatnije razmotri istraživanjem pravne teorije, sudske prakse i normativnom analizomi time pružidoprinos nauci krivičnog procesnog prava. Radi otkrivanja prepreka za ostvarivanje načela u praksi i razmatranja potencijalnog razvojazakonodavstva, daje se pregled i sistematizuju pozitivnopravna rešenja. Uporedo, cilj su smernice javno –tužilačkoj i sudskoj praksi za vođenje krivičnog postupka uznastojanje da se zaštiti načelo jednakosti„oružja“. Osnovni rezultati istraživanja su definisanje pojma jednakosti „oružja“ radijačanja zaštitnih garancija načela, smernicemarljive i brižljive primene načela u praksi, potreba uspostavljanja ravnoteže traganja za istinom i zahteva prava na pravično suđenje, analiza dopuštenih ograničenja prava na odbranu koja ne rezultuju povredom načela, te dopuštenih postupanja suda po službenoj dužnosti iz perspektive primene načela. Temeljni zaključci su potvrde postavljenih hipoteza, potrebaparalelnog ustanovljenja načela istine i jednakosti „oružja“, jačanja kontrolne uloge suda u fazi istrage i optuženja radi zaštite načela, granice postupanja suda po službenoj dužnosti postavljene zahtevima načela, eliminisanje zakonske nejednakosti stranaka u postupku po žalbi i specifična primena načela u postupku po vanrednim pravnim lekovima. Raznolike metode istraživanja, istraživačke strategije i tehnike prikupljanja podataka primenjuju se u cilju povezivanja naučnih, praktičnih znanja i veština. Uporedo se ističu naučna, stručna mišljenja i stavovi sudske prakse. Načelo jednakost „oružja“ obrađuje se iz novog ugla u cilju da se pruži doprinos razvoju pravne nauke, zakonodavstva i sudske prakse. Metodi istraživanja koriste se ravnomerno u analizi opštih instituta i faza krivičnog postupka radi celokupnog uvida u ostvarivanje načela.

The subject of the Doctoral Dissertation is the principle of equality of “arms” and its application in criminal proceedings. Research included sources and basics of the principle, concept and its features in legal theory, the case law of the European Court of Human Rights and comparative law, the requirements of the principle in criminal procedure legislation and in the law enforcement process. Тhe author analyzes the basic provisions of the Criminal Procedure Code, principles, institutes and basic rules that are the assumptions and instruments for equality of “arms” in criminal proceedings and reflect оn the substance of the principle. The central focus is the application of the principle in the stages of investigation, indicting, trial and in legal remedies proceedings. The reasonfor choosing the topic is due to the observation that the ratio legis of a new element in criminal proceedings is to ensure the equality of “arms” of the public prosecutor and the defendant.The establishment of the public prosecutor's investigation,the elements of the adverse procedure andreducing the evidentiary powers of the court emphasized the need to ensure the protection of the principle in criminal proceedings. The aim of this paper is to consider the principle more comprehensively by researching legal theory, case law and normative analysis and thereby contribute to the science of criminal procedural law. In order to identify obstacles to the implementation of the principle in practice and to consider the potential development of legislation, a review and systematization of positive legal solutions is given. At the same time, the aim is to provide guidance to public prosecutors and court practice in conducting criminal proceedings in an effort to protect the principle of equality of “arms”. The basic results of the research include adefinition of the concept of equality of “arms”, for strengthening the safeguards of the principle, guidelines for the diligent and careful application of the principle in practice, the need to establishing balance between the search for truth and the right to fair trial, an analysis of the permissible limitations on the rights of the defense which do not result in a breach of the principle, аnd of the court's ex officio powers from the perspective of applying the principle. The basic conclusions are the confirmation of the set hypotheses, the need for parallel establishment of the principles of truth and equality of “arms”, strengthening the control role of the court in the investigation and indicting phase to protect the principle, the limits of the ex officio powers of the court set by the requirements of the principle, elimination of legal inequality of the parties in the appeal procedure and specific application of the principle in the procedure of extraordinary legal remedies. Various research methods, strategies and data collection techniques are applied to link scientific, practical knowledge and skills. Scientific, professional opinions and jurisprudence are equally emphasized. The principle of equality of “arms” is being analyzed from a new angle in order to contribute to the development of legal science, legislation and case law.Research methods are used evenly in the analysis of general institutes and phases of criminal proceedings for the purpose of overall insight into the realization of the principle.