Pravne pretpostavke efikasnog tržišta dužničkih hartija od vrednosti i uloga banaka

Abstract

Srbija ima bankocentrični finansijski sistem: korporativni sektor najviše se oslanja na kredite banaka radi finansiranja ne samo razvojnih projekata već i tekućeg poslovanja. Podsticanje finansiranja privrednih subjekata i lokalne samouprave emisijom dužničkih hartija nikako ne bi značilo smanjivanje uloge banaka već bi, naprotiv, vodilo diversifikaciji bankarskog poslovanja. Ako bi jačanje tržišta dužničkih hartija od vrednost i delimično i izazvalo smanjenje uloge kreditnih poslova komercijalnih banaka, sasvim sigurno bi podstaklo niz bankarskih uslužnih poslova i tako povoljno uticalo na razvoj investicionog bankarstva u Srbiji. Reč je o domaćoj praksi dobro poznatim bankarskim poslovima (npr. bankarske garancije), ali i nizu novih uloga banaka kao što su finansijsko savetovanje, pokroviteljstvo emisije, distribucija hartija od vrednosti i sl. Preduslovi za efikasno tržište dužničkih hartija od vrednosti nisu samo pravne prirode. Jedan od osnovnih preduslova za razvoj finansijskog tržišta naše zemlje je upravo volja i potencijal banaka da razviju poslove investicionog bankarstva. Trebalo bi očekivati da će visok stepen konkurencije na kreditnom tržištu uticati na razvoj investicionog bankarstva. U ovom broju autor naročito razmatra funkcionalne preduslove za razvoj tržišta dužničkih hartija od vrednosti. Potrebno je očuvati osnovnu funkciju kratkoročnih hartija od vrednosti, ali i stimulisati emisiju i trgovanje korporativnih i municipalnih obveznica, kao i dugoročnih državnih hartija od vrednosti. Za razliku od ostalih privrednih subjekata, banke mogu emitovati dužničke hartije od vrednosti, ali i učestvovati u emisiji obavljajući razne funkcije. Obezbeđenje dužničkih hartija od vrednosti je takođe jedna od novih poslovnih Mogućnosti domaćih banaka. Zbog toga je bilo potrebno razmotriti specifičnosti emisije dužničkih hartija od vrednosti i ulogu banaka u postupku emisije i distribucije, kao i odgovornost banaka u vezi sa ovim postupkom naročito savetodavnu funkciju banaka kao finansijskih savetnika.

Serbian financial system is bank-oriented: corporate sector mostly relies on bank credits for financing their development projects, as well as running business. Encouraging the financing of businesses and municipalities by issuing debt securities would not imply the lessening of the role of banks but on the contrary, it would lead to diversification of the banking business. Even if strengthening of the debt securities market partially reduced the role of commercial banks' credit transactions, it would surely incite the whole range of banking services and therefore have a positive effect on the development of investment banking in Serbia. Those are banking services that are well known in the domestic practice (e. g. bank guarantee) but also the whole range of new services such as financial advice underwriting, distribution of securities etc. Preconditions for an effective debt securities market are not only of a legal nature. One of the main preconditions for the development of financial market in our country is exactly the will and potential of banks in developing investment banking. It may be expected that high degree of competition on the credit market would incite the development of investment banking. In this issue, the author particularly focuses on functional preconditions for the development of debt securities. The main function of short-term securities should be preserved whereas the issue and trading in corporate bonds and municipal bonds, as well as the long-term government securities, should be fostered. Contrary to other business subjects, banks may not only issue debt securities, but also perform various functions in the issuing process. That is why it was necessary to reveal the specific issues related to issuing debt securities, as well as the responsibility of banks, in particular the advisory role of banks as financial advisers.