Sticanje prava na proviziju kod ugovora o trgovinskom zastupanju

Abstract

U ovom radu autor analizira pretpostavke za sticanje prava trgovinskog zastupnika na proviziju. U uvodnom delu je ukratko predstavljena regulativa prava trgovinskog zastupnika na proviziju prema Zakonu o obligacionim odnosima, Direktivi 86/653/EEZ o trgovinskim zastupnicima i aktuelnom Prednacrtu srpskog Građanskog zakonika. Na početku centralnog dela rada su detaljno objašnješ prepostavke za nastanak prava na proviziju, i to: a) postojanje punovažnog ugovora o trgovinskom zastupanju (agenturi); b) ispunjenje glavnih ugovornih obaveza trgovinskog zastupnika; v) zaključenje ugovora između principala (nalogodavca) i trećeg (klijenta); g) uzročna veza između aktivnosti trgovinskog zastupnika i zaključenja ugovora sa klijentom; d) izvršenje ugovora sa klijentom; i đ) dodatne pretpostavke za pojedine vrste provizija. Potom su izloženi problemi dokazivanja ispunjenosti navedenih uslova i olakšice koje u tom pogledu predviđaju Direktiva i Prednacrt u cilju zaštite trgovinskog zastupnika. U sledećem delu rada, autor istražuje pitanje trenutka nastanka prava na proviziju i pruža neophodno razgraničenje u odnosu na trenutak dospelosti tog zahteva. Nadalje je data pravna analiza novina Prednacrta, u skladu sa Direktivom, u pogledu gubitka jednom stečenog prava na proviziju. Konačno, poslednji deo rada se bavi rešavanjem problema sukoba dva ili više trgovinskih zastupnika u vezi sa sticanjem prava na proviziju za jedan isti ugovor zaključen između principala i klijenta.

In this article the author analyses the requirements for commercial agents' entitlement to commission. The introductory part briefly presents the regulation of the right to commission in the current Law of Obligations, Commercial Agents Directive 86/653/EEC and the prepared Draft of the Serbian Civil Code. At the beginning of the central part of the paper the conditions for acquiring the right to commission are explained in detail. Thereafter, the author deals with the problem of onus probandi with regard to fulfilment of all the requirements for acquiring commission. The next part of the paper explains the moment when the commercial agent becomes entitled to commission and the moment when the commission becomes due. In addition to that, the author analyses the new solutions of the Draft in connection with the extinction of the right to commission, which are harmonised with the Directive. Finally, the last part of the paper deals with competing claims to commission by two or more commercial agents.