Razmena informacija između konkurenata - dozvoljeno ponašanje ili narušavanje konkurencije?

Abstract

Razmena informacija između konkurenata može se javiti u tri osnovna oblika. Najpre, razmena informacija može biti deo sveobuhvatnog sporazuma o utvrđivanju cena ili o podeli tržišta, pri čemu se ona javlja kao element kojim se takvo utvrđivanje cena ili podela tržišta uspostavlja i olakšava. Potom, razmena informacija između konkurenata može se javiti kao element nekih sporazuma o saradnji, kao što su npr. sporazumi o istraživanju i razvoju ili sporazumi o standardizaciji. Najzad, razmena informacija može se javiti kao samostalna aktivnost, te predstavljati jedini oblik saradnje između konkurenata na tržištu. Uporedno pravo konkurencije uglavnom ne poznaje posebna pravila o sporazumima o razmeni informacija između konkurenata. Njihova dopuštenost se, stoga, ceni na osnovu opštih pravila o restriktivnim sporazumima, odnosno usaglašenoj praksi učesnika na tržištu. To je slučaj i u pravu Srbije. U radu se najpre analiziraju razlozi za ispitivanje sporazuma o razmeni informacija, a zatim se daju određene smernice u pogledu samog postupka ispitivanja takvih sporazuma. Sugeriše se da bi analizu određenog sporazuma o razmeni informacija između konkurenata najbolje bilo sprovoditi u tri faze. Najpre, trebalo bi ispitati strukturu tržišta. Tom prilikom bi se prima faciae utvrdilo da li konkretan sporazum o razmeni informacija uopšte može imati štetna dejstva po konkurenciju na tržištu određene strukture. Nakon toga trebalo bi podrobno ispitati tip informacija koje se razmenjuju. Najzad, trebalo bi ispitati da li uslovi pod kojima se informacije razmenjuju (npr. broj učesnika u razmeni) jačaju ili slabe mogućnost pojave štetnih dejstava po konkurenciju.

Exchange of information among competitors usually takes one of the following three forms: first, the exchange may be a part of a wider price fixing or market sharing agreement whereby the exchange of information acts as a facilitating factor; second, the exchange of information may be part of a horizontal cooperation agreement, such as standardization or R&D agreements; third, the exchange of information may exist as an autonomous activity, whereby the exchange is the only cooperation among competitors. In comparative competition law there are, in principle, no specific rules on information exchange agreements. Therefore, the latter are assessed under general rules on anti-competitive agreements and/or concerted practices. The same is the truth for the Serbian competition law. The author analyses different factors justifying the assessment of agreements on exchange of information by the competition authorities. The author also suggests the steps that should be undertaken in the course of such an assessment. It is argued that the competition authorities should first examine the market structure. This would allow for the identification of 'problematic' agreements which are capable of restricting competition in the market of a certain structure. Following the examination of the market structure, the competition authorities should analyse the type of information which is being exchanged among competitors. Finally, the modalities under which the information exchange takes place should be analysed. Such modalities (for example, the number of competitors participating in the exchange of information) may act as extenuating or aggravating circumstances.