Da li je pravo sledovanja ustavom zaštićeni imovinski interes i u odnosu na Republiku Srbiju

Abstract

Autor u ovom radu istražuje one krivičnopravne mere koje nisu usmerene na ličnost učinioca, već neposredno utiču na njegovu imovinsku poziciju: oduzimanje predmeta izvršenja krivičnog dela, oduzimanje imovinske koristi stečene krivičnim delom, oduzimanje imovine proistekle iz krivičnog dela. U tom konteksu se postavlja pitanje kakav je odnos tih mera i prava trećih lica na oduzetim dobrima. Ako se osnovni pravnopolitički cilj sveobuhvatnog oduzimanja imovine ogleda u sprečavanju bogaćenja kriminalnih organizacija, a suština hipoteke je u zaštiti prava njenog imaoca erga omnes, onda nije teško zamisliti situaciju u kojoj se pravo sledovanja hipotekarnog poverioca sučeljava sa tom krivičnopravnom merom izrečenom hipotekarnom dužniku. Upravo tu situaciju autor smatra adekvatnim testom za razrešenje dileme o tome da li je pravo sledovanja imovinski interes koji uživa punu ustvarnopravnu zaštitu. Autor pokušava da pronađe 'Arijadninu nit' koja bi nas izvela iz 'pravnog lavirinta', onoga što je opravdana reakcija države u borbi protiv organizovanog kriminala i onoga što se smatra primerenom zaštitom subjektivnih prava obezbeđenih poverilaca. On ističe da se u odgovoru na pitanje ima li hipotekarni poverilac pravo sledovanja u odnosu na državu, ako se mera sveobuhvatnog oduzimanja odnosi na hipotekovanu nepokretnost, pre svega mora voditi računa o savesnosti hipotekarnog poverioca. Pritom taj subjektivni element sudovi moraju da ocenjuju uzimajući u obzir sve okolnosti konkretnog slučaja, a naročito: vreme nastanka hipoteke (u odnosu na iniciranje postupka oduzimanja), ukupne poslovne i druge odnose hipotekarnog poverioca i dužnika kao i objektivne promene u njihovim imovinskim prilikama pre i posle zasnivanja hipoteke.

The author, in this paper, is looking for Ariadne's thread, which would help us to find the way through the legal labyrinth composed of justified reaction of the state in the war against organized crime, from one side and what is considered an appropriate protection of secured creditors subjective rights, from the other side. He points out that in resolving a dilemma, does the mortgagee have the right to enforce its debt against the Republic of Serbia (right of pursuit), in case if the extended confiscation of property (proceeds of crime) includes subject-matter of mortgage, the court should take into account does the mortgagee know or should know about criminal origins of encumbered assets. The court should evaluate a good faith of the mortgagee, bearing in mind all the circumstances of the case, especially: 1) The moment of a mortgage establishment, i.e. whether the registration of mortgage is prior in time to the initiation of a property freezing procedure; 2) Overall business and other relations between mortgagee and mortgagor, i.e. are these parties associated in any other way? 3) Objective changes in the economic position of mortgagee and mortgagor, i.e. is the security agreement true or simulated, in particular, whether the value of the secured claim actually enhanced the property of the mortgagor and at what consideration. .