Upravni sporovi pravna zaštita slobodnog pristupa informacijama od javnog značaja

Abstract

Članak se bavi pitanjem pravne zaštite i položajem različitih pravnih subjekta u oblasti slobodnog pristupa informacijama od javnog značaja u Srbiji. U toj materiji primenjuju se režim upravnog postupka i upravnosudskog postupka, korigovan specifičnostima Zakona o slobodnom pristupu informacijama od javnog značaja. Stoga je propisano da se protiv odluka Poverenika - bilo da se njima usvaja žalba, odbacuje ili odbija - može pokrenuti upravni spor, tužbom pred Upravnim sudom. Postupak je hitan. Postoji i mogućnost da se, na zahtev tužioca, odloži izvršenje osporenog akta, do okončanja upravnog spora. Pravna zaštita u razmatranom kontekstu može dalje da se traži u određenim slučajevima, u skladu sa zakonom, od Vrhovnog kasacionionog suda, a na koncu - pre obraćanja Evropskom sudu za zaštitu ljudskih prava - (a pošto izvršenje Poverenikove odluke nije uspelo da se izdejstvuje ni preko Vlade Republike Srbije), od domaćeg Ustavnog suda, po ustavnoj žalbi. Povodom zalaganja za izmenu respektivnog zakona u pravcu da se i prvostepenom organu ubuduće pruži procesno pravo na tužbu u upravnom sporu protiv Poverenikovih rešenja - u članku je zauzet stav da bi to bila apsolutno pogrešna i nelogična solucija, protivna i slovu i duhu ovdašnjeg upravno-procesnog prava, ali i pravnom položaju Poverenika - a naročito temeljnim ustavnim postavkama u pogledu jedinstva pravnog poretka, nivoa prava građana na obaveštenost, kao i mesta i funkcije državne uprave u pravnom sistemu.

In the matter to which this paper is dedicated the legal regime of the administrative procedure and administrative dispute is applied, but corrected by the specificities of the Law of free access to information of public importance. That's why it has prescribed that against the desicions of the Commissioner - regardless of weather an appeal is adopted or rejected - an administrative dispute can be initiated. That procedure is urgent. There is also a possibility, after a proposition of the claimant, to postpone execution of the disputed act until the completion of the proceedings. For further legal protection in certain cases it would be competent the Supreme Court of Cassacion. At the end, before adressing the European Court for the Protection of Human Rights, the Constitutional Court is competent. The author is dealing with a question wheater it is convinient to recognize the procedural right to initiate administrative dispute to a first instance body - not only to the information seeker and to the public prosecutor - against the desicions of the Commissioner. Author took the stance that it would be a wrong and illogical solution, contrary to the both the letter and the spirit of the administrative procedural law. Author concludes that proposed change of the law is contrary to the legal position of the Commissioner and especially to the constitutional principle of the unity of legal order, to the level of citizens' right to information as well as the position and the function of administration in the legal system.