O kodifikacionom istorijatu mađarskog građanskog prava i o novom Mađarskom građanskom zakoniku

Abstract

U prvom delu rada se razmatraju osnovne tendencije razvoja kodifikacije mađarskog građanskog prava u periodu reprezentativnog i građanskog društva. Drugi deo je posvećen novom Mađarskom građanskom zakoniku (2013/14), sadržaju, njegovim metodima regulisanja i odnosu prema vankodeksnom građanskom zakonodavstvu, o vremenskom dejstvu - prihvatanju teorije o budućem dejstvu. Ističe se težnja zakonodavca za potpunošću, tako da su obuhvaćene sve oblasti građanskog prava prema pandektnom sistemu - lično pravo, pravo privrednih društava, s pravom udruženja građana, porodično pravo, obligaciono i nasledno pravo. Prema osnovnim načelima, prihvata se načelo ravnopravnosti stranaka u građansko-pravnim odnosima, bez obzira da li su fizička ili pravna lica, načelo savesnosti i poštenja, zabrane izigravanja prava. Porodično pravo je vođeno posebnim načelima, vezanih za zaštitu braka, porodice i dece. Ugovorno pravo je vođeno slobodom ugovaranja uz ograničenje dobrih običaja i morala. Deliktno obligaciono pravo je vođeno načelom opšte zabrane prouzrokovanja štete drugom, načelom potpunosti naknade, kako materijalne tako i nematerijalne štete. Ugovorna odgovornost je zasebno uređena, posebnim pravilima, tako da se pravila deliktnog prava shodno primenjuju u toj materiji ako posebna pravila o ugovornoj odgovornosti što drugo ne predviđaju. Regulišu se i ostali izvori obligacija, neosnovano obogaćenje, nezvano vršenje tuđih poslova, jednostrane izjave volje i hartije od vrednosti. Pozivanje na nasleđe ostvaruje se po osnovu ugovora o nasleđivanju, testamenta i zakona. Testamentarna sloboda se ograničava pravilima o nužnom delu. Prihvata se sistem prelaska imovine po sili zakona od trenutka smrti ostavioca. Država nasleđuje ako nema ni ugovornih, ni testamentarnih niti zakonskih naslednika.

The first part of the paper examines the basic tendencies in the development of the codification of Hungarian civil law in the period of representative and civil society. The second part deals with the new Hungarian Civil Code (2013/14) its content, methods of regulation and its relation to other civil legislation, temporal validity with the adherence to the idea of validity pro futuro, as well as its tendency to harmonize its norms with the guidelines of the European civil law. In accordance with the idea of completeness, the lawmakers incorporated all of the areas of civil law according to the pandecta system - personal law, corporate law with civil association law, family law, obligations and inheritance. The Code is based on the principle of equality of parties in civil relations, the principle of good faith, fraus legis prohibition. Family law is based on specific principles of protection of marriage, family and children. Contract law is based on the freedom of contract, limited by good customs and morality. Tort law is guided by the principle of prohibiting the harm to others, full compensation of material and imaterial damages. Contractual responsibility is regulated separately, so that the tort rules apply if the specific rules of contractual responsibility donot say otherwise. Other grounds for obligations are also regulated, as well as unjustified enrichment, doing business without order or authority, unilateral expression of intention and securities. The grounds for inheritance are contractual, statutory or based on the will. Freedom of disposition by will is limited by statutory rules regulating the forced share. The system of transfer of property ex lege after the death is adopted. The state is a successor if there are no testamentary, statutory or contractual inheritors.