Razmatranja o pravu na zaštitu zdravlja od kosmičkog zračenja u vazduhoplovstvu

Abstract

Sa razvojem kosmičke tehnologije i avijacije pojavio se problem izloženosti kosmičkom zračenju kod letova na velikim visinama. Pitanje kosmičkog zračenja retko je razmatrano i malo poznato široj javnosti, iako su posledice koje ovo zračenje izaziva više nego značajne, što potvrđuju dosadašnja istraživanja u ovoj oblasti. U prošlosti, kosmička medicina uglavnom se bavila fiziološkim problemima, a vrlo malo vazduhoplovno-kosmičkom preventivom. Međutim, neke goruće probleme kosmičkog putovanja i dužeg boravka u kosmosu je teško rešiti ili su nerešivi, a moguće je jedino ublažiti njihove posledice. Pravna regulativa deluje na smanjenje štetnog dejstva kosmičkog zračenja ograničavanjem vremena provedenog u letu za posadu vazduhoplova, dok za putnike posebna zaštita od ove vrste zračenja uglavnom nije predviđena. U radu su izloženi propisi o zaštiti od jonizujućeg zračenja, posebno zaštiti od kosmičkog zračenja u vazduhoplovstvu i predstavljena istraživanja o rizicima koje ovo zračenje nosi.

The issue of exposure to cosmic radiation during high altitude flights is one of the problems which coincided with the cosmic technology and aviation development. The cosmic radiation issue has rarely been considered and is relatively unknown to the general public even though the impacts of this radiation are more than significant, which is confirmed by past research in this area. In the past, cosmic medicine mainly deal with physiological problems, and very little with aviation-cosmic prevention. However, some of the burning issues of cosmic voyage and longer stay in cosmos are hardly solvable or insoluble, and it is possible only to mitigate their consequences. Legal regulation has the effect on decrease in harmful effects of cosmic radiation by limiting the time spent in flying for air crew, while the special protection from this type of radiation for passengers is mainly not predicted. In this paper, the regulations on ionizing radiation protection, especially protection from cosmic radiation in aviation are explained and research studies on risks this radiation brings are presented.