Formalnopravni uslovi isključenja prava prečeg upisa akcija

Abstract

Pravo prečeg upisa akcija je subjektivno imovinsko pravo akcionara po osnovu kojeg on ima pravo prečeg upisa akcija iz nove emisije srazmerno broju u celosti uplaćenih akcija te klase na dan donošenja odluke o povećanju osnovnog kapitala, u odnosu na ukupan broj akcija te klase. Ovo pravo akcionara, međutim, može biti u potpunosti ili delimično isključeno, ukoliko za to budu ispunjeni formalno-pravni i materijalno-pravni uslovi. Predmet ovog članka je prvenstveno analiza formalno-pravnih uslova isključenja koji su određeni Zakonom o privrednim društvima Republike Srbije, s kratkim osvrtom na rešenja u pravu EU i uporednom pravu. Prema Zakonu o privrednim društvima postoje tri formalno-pravna uslova za isključenje prava prečeg upisa: 1. da se akcije plasiraju ponudom kod koje nije obavezno objavljivanje prospekta; 2. da postoji pisani predlog odbora direktora odnosno nadzornog odbora u slučaju dvodomnog upravljanja društvom; 3. da se isključenje odredi u odluci skupštine akcionarskog društva. U vezi s formalno-pravnim uslovima u radu se ukazuje na nekoliko slabih rešenja Zakona o privrednim društvima koji u značajnoj meri otežavaju položaj prvenstveno tzv. malih akcionara.

A preferential subscription right to shares is a subjective property right of a shareholder based on which he or she has a preferential right of subscription to shares from a new issue in proportion to the number of fully paid-in shares of that class he or she holds on the date of adoption of the decision on issuing of shares compared with the total number of shares of that class. However, this right of a shareholder can be completely or partially excluded, if formal and substantial requirements for such exclusion are met. This paper focuses primarily on analysis of formal requirements for exclusion envisaged by the Serbian Law on Companies with a brief review of EU law and comparative law. According to the Serbian Law on Companies, there are three formal requirements for exclusion of a preferential subscription right: 1. shares are issued through the offer for which there is no obligation to publish a prospectus; 2. there is a written proposal for exclusion from the Board of Directors, or of the Supervisory Board if a company has a two-tier management system; 3. the exclusion is based on a decision of the General Meeting of the Joint-stock company. With regards formal requirements, the paper concentrates on several weaknesses of the Serbian Law on Companies which considerably undermine the position of the so-called small shareholders.