Neteritorijalna samouprava nacionalnih manjina u Srbiji - pravni okvir i njene nedorečenosti u svetlu odluke Ustavnog suda Srbije

Abstract

Samouprava nacionalnih manjina, koja može biti obezbeđena kako na teritorijalnom, tako i na neteritorijalnom (personalnom) principu, predstavlja institut javnog prava pomoću kojeg se obezbeđuje efikasno učešće pripadnika nacionalnih manjina u javnom životu i odlučivanju u jednoj državi. U pravnom poretku Republike Srbije, samouprava nacionalnih manjina garantovana je Ustavom i ostvaruje se putem nacionalnih saveta nacionalnih manjina, prvi put izabranih 2002. godine. Samouprava nacionalnih manjina ostvarena putem izabranih nacionalnih saveta i njeno zakonsko uređenje izazvali su političke i pravne polemike, što je dovelo do velikog broja inicijativa za ocenu ustavnosti Zakona o nacionalnim savetima nacionalnih manjina 2010. i 2011. godine. O ustavnosti osporenih odredaba Zakona Ustavni sud Srbije doneo je odluku početkom 2014. godine. Ovaj rad posvećen je ustavnopravnoj analizi te odluke, kojom je Ustavni sud autoritativno razrešio neka otvorena ustavnopravna pitanja i tako doprineo boljem razumevanju ovog instituta, ali je istovremeno, zbog očitih manjkavosti i nedoslednosti u iznetim stavovima i shvatanjima, izazvao i nedoumice u vezi s pravnim okvirom samouprave nacionalnih manjina u Srbiji.

The self-governance of national minorities might be provided on territorial and non-territorial (personal) bases. It is institution of the public law by which the effective participation of national minorities in public affairs is ensured in a particular State. In legal order of the Republic of Serbia the self-governance of national minorities is guaranteed by the Constitution and it is realized throe elected national councils of national minorities, established first in 2002. National councils and their legal regulation generated political and legal disputes; consequently several initiatives were launched for the constitutional review of the law in 2010 and 2011. This paper is devoted to the analyses of this Decision enacted in 2014. On the one hand, the Constitutional Court authoritatively resolved some open constitutional disputes and contributed to the better understanding of this institution, but on the other hand, because of some shortcomings and controversies in reasoning created further uncertainties concerning the actual legal framework of self-governance of national minorities in Serbia.