Slobodno kretanje dokaza u krivičnom postupku

Abstract

Jedno od aktuelnih, a važnih pitanja krivičnog procesnog prava u savremenim uslovima je pitanje prihvatanja dokaza prikupljenih u inostranstvu i mogućnosti njihove upotrebe u krivičnom postupku. Kao tradicionalni mehanizam za prikupljanje dokaza u drugoj državi koriste se pravila o pružanju uzajamne pravne pomoći u krivičnim stvarima. No, u okviru Evropske unije, zajednice čija članica teži naša država da postane, prisutna je tendencija da se na prikupljanje dokaza u krivičnim stvarima s prekograničnim elementima proširi dejstvo principa uzajamnog priznavanja odluka i uspostavi režim slobodnog kretanja, odnosno uvoza/izvoza dokaza između država članica. Naime, analizom strateških dokumenata i usvojenih izvora prava počevši od kraja XX veka može se uočiti jasno opredeljenje ka unapređenju ovog aspekta međunarodne pravne pomoću u krivičnim stvarima, što je rezultiralo donošenjem Direktive o evropskom nalogu za istragu 2014. godine. Intencija autora ovog rada je da kritički sagleda pravila koja predviđaju prenošenje/preuzimanje dokaza prikupljenih u jednoj državi članici u državu članicu koja je tražila preduzimanje dokaznih radnji za potrebe krivičnog postupka pred domaćim organom postupka, s naglaskom na posledice koja ova pravila mogu imati na uobličavanje pravnih normi u domaćem krivičnom procesnom pravu.

One of the current and important issues of criminal procedural law is a matter of accepting evidence gathered abroad and of their possible use in criminal proceedings. In this paper, author analyzed a tendency within European Union, as an organization of which member the Republic of Serbia aspires to become, of extending the effect of the principle of mutual recognition of decisions on the collection of evidence in criminal matters with cross-border elements and establishing of a regime of free movement, or import/export of evidence between Member States. In this sense, the articles of the Directive on the European Investigation Order (EIO) were critically analyzed, as an instrument of cross border collection of evidence for the purposes of criminal proceedings. Although the solutions contained in the Directive imply a degree of automaticity in the execution of the EIO as a consequence of the principle of mutual recognition of decisions, we believe that such automatism can not exist with regard to the admissibility of evidence, as whether or not the court in one State accepts evidence obtained through the warrant in other State depends on free assessment of evidence - otherwise, it would constitute a solution introducing elements of the legal assessment of evidence.