Zaštita životne sredine kroz ljudska prava u pravnom sistemu Evropske unije

Abstract

Rad analizira nekoliko značajnih pitanja u vezi sa zaštitom životne sredine u evropskom pravu ljudskih prava. Analiza polazi od odnosa između ekološkog prava Evropske unije i zaštite ljudskih prava na nivou same organizacije. U tom smislu, analizira se ne samo priroda i domašaj odredbe člana 37 Povelje o osnovnim pravima EU već i relevantni izvori ekološkog prava EU koji poseduju implikacije za zaštitu ljudskih prava, na prvom mestu uredbe i direktive koji- ma je Unija uskladila svoje pravo sa standardima Arhuske konvencije. Za vezu između zaštite okoline i ljudskih prava najznačajnijim se čini pitanje da li je moguće da neizvršenje obaveza iz ekoloških direktiva od strane države članice stvori odgovarajuća prava za pojedince?. Do mogućih odgovora na ovo pitanje dolazi se istraživanjem prakse Suda pravde EU, kako u slučajevima sa ekološ- kom dimenzijom tako i u neekološkim sporovima. S druge strane, predmet ana- lize je i uticaj Evropske konvencije za ljudska prava i sada već bogate prakse Evropskog suda za ljudska prava u slučajevima sa elementima zaštite okoline. Rad istražuje koji su razlozi za nepostojanje intenzivnije interakcije između dva evropska suda u ovoj oblasti, razmatra do kojih promena bi došlo ukoliko bi Evropska unija pristupila Evropskoj konvenciji, ali i koje su mogućnosti za veći uticaj jurisprudencije Evropskog suda za ljudska prava na praksu Suda pravde EU u slučaju da do pristupanja Konvenciji ne dođe. Konačno,autor ispituje da li EKLjP i standardi ESLjP mogu naći primenu i kod obaveza institucija EU da se zaštite prava pojedinaca u ekološkom kontekstu u državama izvan Unije, odnosno da li bi ekološke obaveze Unije koje proizilaze iz prakse ESLjP mogle da se prošire i na spoljnu politiku i međunarodne odnose Unije.

The paper analyzes a number of significant issues relating to environmental protection within European human rights law. The analysis is based on the relationship between EU Environmental law and EU rules dealing with the protection of human rights. In this sense, not only the nature and scope of the provision of Article 37 of the Charter of Fundamental Rights of the EU are subject to analysis, but also the relevant sources of EU Environmental law which have the implications for the protection of human rights, primarily the regulations and directives through which the Union has harmonized its law with the standards contained in the Aarhus Convention. The most important question concerning the relationship between environmental protection and human rights appears to be whether it is possible for non-enforcement of obligations from environmental directives by Member States to create appropriate rights for individuals? Possible answers to this question are reached through researching the case-law of the Court of Justice of the European Union, not only cases with environmental dimensions but also non-environmental ones. On the other hand, the subject of the analysis is the impact of the European Convention on Human Rights and the already extensive practice of the European Court of Human Rights in cases with environmental protection implications. The paper explores the reasons for the absence of more intensive interaction between the two European courts in this area, considers the changes that would occur if EU was to accede to the European Convention, and it examines the possibilities for a more influential impact of ECtHR’s jurisprudence on the case-law of the Court of Justice of the EU in case accession should never happen. Finally, the author researches whether ECHR and ECtHR’s standards may be applied when it comes to EU institutions’ duties to protect individual rights in environmental context in countries outside the Union, i.e. whether environmental duties of the EU which are provided through the case-law of ECtHR might extend to Union’s foreign policy and international relations.