Novela zakona o matičnim knjigama: priznanje statusa za transrodne osobe?

Abstract

Srbija je nedavno izmenila Zakon o matičnim knjigama kako bi transrodnim osobama bilo dozvoljeno da promene pol i usklade ga sa svojim rodnim opredeljenjem. Nažalost, izuzev odredbe da se u matični registar može upisati – među drugim podacima – i podatak o promeni pola na osnovu odgovarajuće medicinske dokumentacije, za sada ne postoji nikakva druga norma koja bi ukazivala na to kakve uslove treba da ispuni osoba koja zahteva promenu pola niti o pravnim posledicama takve promene (imajući u vidu ekstenzivne odredbe o medicinskim i pravnim zahtevima iz uporednog prava). Nema, drugim rečima, nikakvih daljih uputstava o tome kakva je to odgovarajuća medicinska dokumentacija (operacija, hormonski tretman ili samo dijagnoza pravog transseksualiteta?), postoje li pravne prepreke za taj zahtev (brak, državljanstvo, starost?) te kakve su pravne posledice pravnog upisa promene pola na osnovu tih odredaba (dejstvo ex nunc – samo za budućnost ili retroaktivno dejstvo ex tunc – od rođenja). Lokalnim upravnim organima ostaće tako i dalje da se u praksi snalaze sa nedoumicama koje su im ostavili zakonodavci.

Serbia has recently changed the Law on Civil Status Register (Zakon o matičnim knjigama) in order to permit transgender persons to change their sex according to their new gender identity. Unfortunately, except for the provision that the change of sex may – among other things – be entered into the civil status register on basis of appropriate medical documentation, there is no other norm which specifies the conditions a person requiring the change of sex should fulfill (having in mind the extensive provisions on medical and legal requirements in comparative law). In other words, there are no further instructions as to what represents appropriate medical documentation (surgery, hormonal treatment or a mere diagnosis of genuine transsexuality?), are there any legal impediments to this request (marriage, citizenship, age?), as well as what are the legal consequences of the legal entry of the change of sex on basis of these provisions (ex nunc – effect only for the future or retroactive effect ex tunc – since birth). The municipal administrative agencies will therefore still have to cope in practice with the dilemmas the lawmakers have left them with.