Pravne pretpostavke efikasnog tržišta dužničkih hartija od vrednosti i uloga banaka - II deo

Abstract

Serijske dužničke hartije od vrednosti koje emituju privredna društva predviđene su postojećim domaćim zakonodavstvom, ali je trgovanje ovim hartijama gotovo nepostojeće. Iako postojeći propisi nisu prepreka emitovanju jednostavnih dužničkih korporativnih hartija od vrednosti, zakonodavac ili regulatorni organ bi trebalo da predvidi detaljnije uslove za emisiju korporativnih dužničkih hartija. Sa druge strane, u domaćem bankocentričnom finansijskom sistemu trebalo bi motivisati banke da se aktivnije uključe u proces emisije i distribucije dužničkih hartija od vrednosti, koje mogu biti alternativni izvor prihoda banaka, umesto poslova kreditiranja. Prikupljanje kapitala emisijom hartija od vrednosti je u modernim tržišnim privredama pod kontrolom države, a podvrgnuto je i pravilima organizovanih tržišta. Jedna od mera kontrole emisije, naročito u pogledu dužničkih kratkoročnih hartija, je propisivanje uslova za obavljanje emisije, čime se autor bavi u ovom delu rada. Uslovi u pogledu emitenta naročito obuhvataju one koje se odnose na subjektivitet emitenta, donošenje odluke o emisiji, kao i one koji se odnose na njegovo poslovanje i finansijsko stanje. Emisija pojedinih dužničkih hartija od vrednosti, pre svega kratkoročnih, ponekad je i predmet ograničenja u pogledu širine kruga ulagača. Jedna od pretpostavki efikasnog tržišta dužničkih hartija od vrednosti odnosi se na same karakteristike ovih hartija. S tim u vezi autor ukazuje na potencijalne probleme koji mogu nastati u praksi sekjuritizacije potraživanja, a u vezi sa određenjem dužničkih hartija od vrednosti u našem pravu. Isto tako, ističe se potreba za preciznijim regulisanjem nekih specifičnih finansijskih instrumenata poput obveznica obezbeđenih hipotekom i municipalnih obveznica. Jedan od dva osnovna cilja regulisanja finansijskog tržišta je zaštita investitora. U postupku emisije od suštinskog značaja je informisanje ulagača. Naročito je bitno osnažiti informisanost ulagača u pogledu hartija od vrednosti koje su izuzete iz režima odobrenja prospekta, odnosno onih čija emisija nije u potpunoj kontroli Komisije za hartije od vrednosti. Zaštita investitora ostvaruje se i institucionalnim mehanizmima, među kojima bi trebalo istaći regulisanje zastupanja investitora. Efikasno tržište dužničkih hartija od vrednosti ne podrazumeva samo jačanje materijalno-pravne komponente finansijske regulacije, već i jačanje institucionalnog kapaciteta Komisije za hartije od vrednosti, njenih nadležnosti, ovlašćenja u postupku i mere koje može da izriče u nadzoru.

The existing legal framework has foreseen serial corporate debt securities however, their trading is fairly non-existing. Although the existing laws do not constitute an obstacle to the issuing of simple corporate debt securities, the legislator or the regulatory body should stipulate the more detailed conditions for the issue of corporate debt securities. On the other side, in domestic bank-oriented financial system, banks should be motivated to take more active part in the process of issuing and distribution of debt securities. This could be seen as an alternative source of financing, instead of credit business. In the modern market economy the acquisition of capital by issuing securities is under state control, and also subject to the rules of the organized markets. One of the measures for the control of the issuing process, especially in relation to short-term securities, is regulation of the conditions for issuing, which are in authors focus in this part of the article. The conditions for issuer particularly encompass those related to the issuer's subjectivity, decision on the issue, as well as those related to his business and financial standing. The issue of selected debt securities notably short-term, sometimes is subject to limitation on the scope of eligible investors. One of the preconditions for an effective debt securities market relates to essential characteristics of these instruments. The author therefore, points at potential problems which may arise in relation to securitization of receivables, which are stemming from the existing definition of debt securities in our legislation. Also, there is a need for a more comprehensive regulation of several specific financial instruments such as mortgage covered bonds and municipal bonds. Investor protection is one of two main goals of the financial market regulation. In the process of issuing of securities, providing information to investors is of the ultimate importance. Particularly, it is important to strengthen the information of investors in relation to securities which are excluded from the prospectuses regime, those which issuance is not fully controlled by the Securities and Exchange Commission. Investor protection is executed as well by institutional mechanisms, among which the regulation of investor representation should be stressed out. An effective debt securities market does not imply only the development of the material law component of financial regulation, but also strengthening of the institutional capacity of the Securities Commission, its competences, procedural powers and measures which it may invoke in exercising supervision.