Zakonodavna tumačenja odredaba Srpskog građanskog zakonika o porodičnoj zadruzi

Abstract

Predmet ovoga rada su zakonski akti koji su sadržali autentična tumačenja odredaba o porodičnoj zadruzi iz Građanskog zakonika za Kneževinu Srbiju od 1844. godine Srpskog građanskog zakonika o porodičnoj zadruzi. U prvom delu autor je na osnovu uvida u službene klasifikacije ovih akata utvrdio da su se one menjale i istakao pretpostavku da je razlog promena bila evolucija teorijskih stavova o pojmu tumačenja i prihvatanje, krajem devetnaestog veka, stanovišta da tumačenje prava, pored utvrđivanja smisla spornih pravnih normi (tumačenje u užem smislu), obuhvata i popunjavanje pravnih praznina (tumačenje u širem smislu). Potom, polazeći od shvatanja usvojenog u savremenoj teoriji da su tumačenje i popunjavanje pravnih praznina odvojene aktivnosti, te da su popunjavanjem praznina propisa o porodičnim zadrugama mogle biti i stvarane nove norme o porodičnoj zadruzi, analizirao je ponaosob četiri zakonska akta Saveta i kneza doneta u periodu od 1847. do 1852. godine. Sva četiri su u osmom izdanju Građanskog zakonika objavljenom 1903. godine bila razvrstana u zakonodavna tumačenja. Nakon analize, autor je izložio zaključak koji delimično odstupa od te službene klasifikacije: jednim zakonodavnim aktom, od 28. juna 1849. godine, Savet i knez nisu samo tumačili odredbe o zadrugama već su stvorili novu normu koja je utvrdila nasledno-pravni položaj majke u zadruzi u slučaju smrti sina.

The subjects of this work are authentic interpretations of the Civil Code of the Principality of Serbia (1844) concerning provisions family community (zadruga). In the first part of the paper, after a deep insight into the official classifications of these legal acts, the author shows that these acts were changing. He assumes that the reason of these changes was the evolution of the theoretical views of the concepts of interpretation and acceptance that existed at the end of the 19th century, as well as the attitude that the interpretation of the law, besides its role in determining the meaning of the disputed legal norm (interpretation in the strict sense), also includes filling the legal gaps (interpretation in a wider sense). After that, starting from the idea adopted in the modern theory, according to which the interpretation and filling the legal gap are separate activities, and hence by filling the legal gaps in the regulations on family communities new norms on family community could be created, the author separately analyzed four legislative acts that the Council and the Prince passed from 1847 to 1852. These four legislative acts were classified as legislative interpretations in the eighth edition of the Civil Code published in 1903. After the analysis, the author is presenting the conclusion partially diverges from the official classification. In a single legislative act, dating from 28 June 1849, the Council and the Prince not only interpreted the provisions of the family community, but they also created a new provision which established the legal hereditary status of the mother in the family community in the event of the death of her son.